نحوه انتخاب بهترین بازیکن جهان از سوی فیفا

وقتی فهرست نامزدهای توپ طلای جهان روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت باز هم سوال‌های زیادی ذهن را به خود مشغول کرد که سرانجام بر چه اساسی بهترین بازیکن تاج خوشبختی را روی سر می‌گذارد؟

خیلی‌ها هنوز درباره نحوه انتخاب این جایزه (بهترین بازیکن جهان) که با توپ طلای اروپا یکی شد قانع نشده‌اند و اعتقاد دارند نوع انتخاب از سوی فیفا و مجله فرانس فوتبال با ایرادهای فراوانی روبه‌رو است. ولی قبل از اینکه به این نقصان‌ها بپردازیم باید بدانیم نحوه رای دادن و توزیع جوایز چگونه است و اینکه در آخر یک بازیکن براساس آرای اعلام شده به عنوان بهترین بازیکن جهان توپ طلا را دریافت می‌کند چه پروسه‌ای را طی کرده. برای رای دادن «هیات منصفه گسترده‌ای از سراسر جهان» انتخاب شده‌اند. این رای‌دهندگان شامل سرمربی‌های تیم‌های ملی، منتخب کاپیتان‌های تیم‌های ملی از 209 انجمن فیفا و «ژورنالیست‌های متخصص» می‌شود.  قوانین خاص و عجیبی درباره چگونگی انتخاب بهترین بازیکن در این هیات وجود دارد: تنها یک ژورنالیست از هر کشور می‌تواند در رای‌گیری شرکت کند. آنها تنها می‌توانند به بازیکنی رای دهند که در کشور خودشان بازی می‌کند یا به نوعی به کشور آنها مربوط است. کاپیتان‌های تیم‌های ملی نمی‌توانند به خودشان رای دهند، البته می‌توانند به همبازی خود در تیم ملی یا باشگاهشان رای دهند.

سال گذشته، این هیات شامل 509 رای‌دهنده بود که از 170 کاپیتان، 170 سرمربی و 169 روزنامه‌نگار تشکیل می‌شد.براساس گزارش اسپورتینگ انتلجنس، 4 نفر از آنها رای ندادند و یکی از آنها هم به جای انتخاب 3 نفر تنها یک نفر را انتخاب کرد. حالا باید دید رای‌ها چگونه جمع‌آوری و برنده مشخص می‌شود؟ نکته قابل توجه این است که هر رای‌دهنده می‌تواند 3 بازیکن را به ترتیب علاقه‌اش انتخاب کند. سپس فیفا به بازیکنی که در لیست انتخابی در رتبه اول قرار دارد، 5 امتیاز، به نفر دوم لیست 3 امتیاز و به نفر سوم هم یک امتیاز می‌دهد. بازیکنی که بتواند بیشترین امتیاز را کسب کند، برنده توپ طلا خواهد بود. در سال 2012، لئو مسی در حالی برای چهارمین بار پیاپی برنده توپ طلای جهان شد که 6/41 درصد از رای‌ها را به دست آورده بود. شاید این آمار چندان قابل توجه به نظر نرسد اما در واقع این درصد خیلی بالاست. اگر تمام 509 فرد رای‌دهنده، مسی را به عنوان انتخاب اول خود مشخص می‌کردند، او 2545 از مجموع 4581 امتیاز را به دست می‌آورد، که در واقع 6/55 درصد می‌شد.

حالا وقتی به این قسمت ماجرا می‌رسیم تازه این سوال شکل می‌گیرد که آیا این سیستم ایراد دارد و چگونه می‌توان شکاف‌های موجود در این انتخابات را پیدا کرد؟ بسیاری به این نکته ایراد گرفته‌اند که نتایج رای‌های افراد کاملا آشکار است. فیفا انتخاب‌های هر رای دهنده را منتشر می‌کند و همگان می‌توانند از انتخاب‌های آنها آگاه شوند. مثلا در این لینک می‌توانید لیست انتخاب‌های رای‌دهندگان در سال گذشته را ببینید. در واقع، این سیستم باعث می‌شود مربیان و بازیکنان علاقه پیدا کنند که به دوستان و همبازی‌های خود رای دهند تا اینکه به بازیکنی که به نظرشان استحقاق برنده شدن را دارد. چند سال پیش، لیونل مسی به هموطن خود، سرخیو آگوئرو و همبازی‌هایش در بارسلونا ژاوی و آندره اینیستا رای داد. وقتی از او پرسیده شد که چرا به کریستیانو رونالدو رای نداد، او اینگونه توضیح داد «البته خیلی احمقانه است که کریستیانو را به عنوان یکی از بهترین‌ها به حساب نیاورد اما من فکر کردم این 3 بازیکن کسانی هستند که من باید به آنها رای دهم». برمبنای همین ویژگی سیستم انتخاب و همین موضوع بود که یوآخیم لو، سرمربی تیم ملی آلمان،  از رای دادن امتناع کرد. او به درستی اشاره کرد که انتخاب 3 بازیکن آلمانی(5 آلمانی در لیست 23 نفره نامزدها بودند) از بین 5 نفر ممکن است تعارض ایجاد کند.

یکی دیگر از انتقاداتی که به سیستم انتخاب می‌شود مربوط به هیات انتخاب کننده است. به‌خاطر گسترده بودن تعداد رای‌دهندگان (509 نفر) و پراکندگی آنها در سراسر جهان سلیقه افراد همیشه بیشتر از مسائل فنی در این رای دادن دخیل بوده است. گذشته از این، این حقیقت که جایزه شامل رفتار بیرون از زمین بازیکنان هم می‌شود، مساله‌ساز است. اگر لئو مسی به بیمارستان‌های زیادی سر بزند و در مصاحبه‌هایش هم خوش برخورد‌تر باشد، آیا این دلایل باعث می‌شود که او بازیکن با ارزش‌تری از مثلا کریستیانو رونالدو در زمین فوتبال شود؟مساله دیگر، طولانی شدن زمان رای‌دهی در رقابت امسال است.  به طور مثال در دوره قبل  و در اول فصل به نظر می‌رسید فرانک ریبری از قبل برنده حتمی جایزه خواهد بود به‌طوری که مدیر بایرن‌مونیخ، اولی اوینس، گفت که اگر مرد فرانسوی برنده توپ طلا نشود قطعا نتیجه یک «توطئه شرم‌آور» است. با این حال با کشیده شدن زمان انتخاب تا  29 نوامبر، کریستیانو رونالدو در رقابت‌های مقدماتی جام‌جهانی در 2 بازی پرتغال مقابل سوئد عملکرد خارق‌العاده‌ای از خود نشان داد که کفه ترازو را به سمت او برگرداند. رونالدو خیلی راحت توانست فاتح توپ طلا شود و همین مساله شائبه‌برانگیز بود.